Er is een nieuwe tak van sport ontstaan op het internet: het ontkrachten van rechtse columns. Op Joop, Sargasso en Frontaal Naakt wordt driftig gereageerd op wat de andere kant schrijft, veel meer dan andersom. Met name Hans Jansen is een geliefd onderwerp. De voormalig arabist gelooft dat de moslims de holocaust veroorzaakt hebben, dat de Islamitische wetenschap niet bestaat, en dat de val van het Romeinse rijk een zegen was omdat dat ruimte gaf aan de vrije concurrentie. Hij maakt zichzelf met zijn baude beweringen een geliefd doelwit van de debunkers (zie voor voorbeelden HIER HIER HIER en HIER).

Iedere keer dat er zo’n stukje verschijnt, zijn er binnen onze eigen beweging mensen die zeggen dat het tijdverspilling is. Dorpsgekken geef je toch geen aandacht? Die gaan het snelste weg als je ze negeert. En als je dan zo nodig moet reageren, verlaag je dan niet tot hun niveau: zorg ervoor dat je je bij het weerleggen van de feiten houdt, en ga niet in op hun subjectieve beweringen. Beide ideeen zijn schadelijk, en leggen op pijnlijke wijze bloot waarom links het publieke debat aan het verliezen is.

Laat ik beginnen met de gedachte dat je uberhaupt niet op dit soort figuren in moet gaan. Het geen-aandacht argument is makkelijk te weerleggen: deze mensen hebben al aandacht, en wegkijken heeft geen zin. De linkse activist met honderd twittervolgers die zegt dat je een columnist van het grootste nederlandse weblog moet negeren zet vooral zichzelf buitenspel. Er is een oneindig diepe beerput van rechtse opinies beschikbaar (Hitler was een socialist! De EU is de nieuwe Sovietunie! Het kalifaat komt eraan!) en geen enkele mate van wegkijken gaat jansen en zijn consorten ervan weerhouden om die verder uit te graven.

Ook het iets subtielere argument dat reacties een vorm van legitimering zijn klopt niet: juist rondom beweringen die niet tegengesproken worden blijft de zweem hangen dat ze eigenlijk stiekem waar zijn – denk maar aan de politicus die niet wil ontkennen dat hij fout gezeten heeft. Always push back, dat moet de strategie zijn.

Ook het argument dat je jezelf tot de feiten moet beperken snijdt geen hout. De stukjes van Jansen gaan niet over feiten. Ze zijn gemaakt om een bepaald wereldbeeld te verkopen. Jansen schrijft zijn stukjes niet om de gemiddelde Geenstijl-lezer te informeren over de geschiedenis van de val van het Romeinse rijk, hij schrijft ze om een bepaald wereldbeeld te propageren. Dat weet hij zelf ook: aan het eind van zijn stukjes wordt de moraal altijd nog even extra benadrukt, om ervoor te zorgen dat dat punt in ieder geval over gekomen is. Wie op zinnige wijze op zijn columns in wil gaan, moet dat wereldbeeld bestrijden.

Met die vaststelling zijn we bij de kern van het probleem aangekomen: links durft om een of andere reden niet meer om zijn wereldbeeld te verdedigen. Dat is funest voor ons vermogen om politieke ruimte te creeren. We praten er altijd omheen, terwijl het de kern van de zaak is: wereldbeeld is het essentiele element van politiek debat. Wie de wereld wil veranderen, moet veranderen hoe mensen naar de wereld kijken. Feiten zijn daarin secundair, het gaat om het overbrengen van een samenhangende moraliteit.

Dit is precies het argument van de Amerikaanse psycholoog George Lakoff. Hij stelt dat politiek gaat om de tweestrijd tussen wereldbeelden: het ‘sterke vader’-wereldbeeld van de conservatieven, en het ‘zorgende ouder’-wereldbeeld van de progressieven. Hij werd gevraagd hoe een progressieve debater zou moeten reageren op Todd Akin, het Amerikaanse congreslid dat geloofde dat vrouwen niet zwanger konden worden van verkrachting omdat ‘hun lichaam dat hele gebeuren wel uit zou zetten’. Zou het niet verstandig zijn om dan in discussie te gaan over biologie, en Akin om zijn oren te slaan met zijn eigen onwetendheid? Zijn antwoord:

“Vergeet trucjes [de biologische discussie]. Je moet de discussie optillen naar een moreel niveau. Je moet zeggen: ‘hier is iemand die mannen wil laten overheersen’. Dat is wat links niet durft te doen.”

Waarom is dat? Ik denk dat het voor een deel te maken heeft met een misplaatst gevoel van universalisme, waar we zo snel mogelijk van af moeten. Linkse mensen hebben over het algemeen de dodelijke neiging om ervan uit te gaan dat hun waarden universeel zijn; ieder verstandig mens zou ongeveer vinden wat zij vinden. Wie dit gezapige standpunt op zijn allerergst wil zien, moet eens bij de PvdA gaan borrelen. In mijn eigen afdeling loopt een oud-kamerlid rond die de opvatting verkondigt dat alle redelijke mensen in laatste instantie hetzelfde willen. Het enige waarin hij met een VVD-er van mening verschilt, zijn wat nuances en hooguit de prioriteitenvolgorde waarin alle logische maatregelen gerealiseerd moeten worden. Het is duidelijk dat zo’n houding dodelijk is voor iedere vorm van politiek succes.

In plaats daarvan trekken we ons terug op de feiten. Dat is niet alleen betweterig en irritant, het is bovendien nog onhoudbaar ook. Iemand op links die zichzelf enkel op de feiten probeert te baseren, kent zijn eigen geschiedenis niet. Het waren immers in eerste instantie de marxisten die vraagtekens zetten bij het idee dat de liberale burgermaatschappij volgens rationele maatstaven was ingericht. Wij hebben de intellectuele middelen ontwikkeld om een puur rationeel wereldbeeld te ontmaskeren. Rechts is er niet vies van om die middelen tegen ons te gebruiken. Geheel op Robiniaanse wijze heeft Jansen zichzelf het ‘wetenschap is ook maar een mening’-frame eigen gemaakt. Wij hebben die kuil gegraven, en zijn nu zo dom om er zelf in te vallen.

Hiermee wil ik overigens niets afdoen aan de inspanningen van al die mensen die op wat voor manier dan ook proberen een zandzakje neer te leggen tegen de vloedgolf van racistische bagger die op dit moment Nederland overspoelt. Marco, Floribas, Peter, jullie zijn helden, allemaal. Maar dat wil niet zeggen dat de discussie over strategie niet gevoerd moet worden. Die is juist essentieel; strategie maakt een politieke beweging sterk. Debunken is belangrijk. Hans Jansen is een gouden kans voor links. Iemand die zo ver heen is dat hij gelooft dat de moslims de holocaust veroorzaakt hebben, dat kunnen we niet laten liggen.

We moeten Jansen aanvallen op zijn wereldbeeld. We moeten duidelijk maken dat zijn wereldbeeld dat van Ghengis Khan is: het recht van de sterkste, de strijd van allen tegen allen. Gelukkig delen de meeste Nederlanders die barbaarse kijk op de wereld niet. Als we willen dat dat zo blijft, moeten we blijven terugduwen.