Waarom zit Poetin daar ook al weer?

Nu het erop lijkt dat het compromis van Geneve niets opgelost heeft, Poetin meer troepen naar het grensgebied stuurt en bovendien de coupplegers in de Krim (pardon: Nieuw-Rusland) een medaille geeft, is het goed om een stapje achteruit te doen en ons af te vragen: hoe is het zo ver gekomen? Wie heeft Poetin aan de macht geholpen? Waarom zit die man daar in the first place?

Voor het antwoord moeten we terug naar de jaren ’90, toen Rusland net van het communisme losgekomen was. Een legertje westerse economen, overtuigd van het feit dat het onderuitgaan van de ideologische tegenstander het eigen gelijk bevestigde, zou de Russen weleens mores leren. Rusland kreeg – in de termen van die tijd – schoktherapie opgelegd. Wat de vraag ook was, kapitalisme was het antwoord, en hoe ongeremder, hoe beter. Rusland was het ‘wilde oosten’ dat opengelegd moest worden.

Onder druk van deze schok desintegreerde de economie. 80% van de boerderijen ging failliet. De helft van de Russen belandde onder de armoedegrens. De malaise werd zo groot, dat de bevolking vanaf 1991 alleen nog maar gedaald is. De gewone man greep naar de drank: het gebruik van sterke drank (toch al niet te zuinig in Rusland) verdubbelde in vergelijking tot de communistische periode. En laten we niet denken dat dit allemaal per ongeluk was: iedereen was het er doodleuk over eens dat het de bedoeling was om de Russische staatinstellingen stuk te slaan, zodat op de as een Brave New World kon herrijzen. Richard Pipes, van Harvard, stelde:

Het is wenselijk dat Rusland blijft desintegreren totdat er er niets overblijft van zijn nationale structuren”

Hoewel het kapitalisme vrijheid en rijkdom geloofde, bracht het in de praktijk corruptie. Flinke delen van de economie kwamen in handen van een kleine groep olichargen. Boris Yeltsin, die toen president was, verloor snel terrein. Op het dieptepunt had hij de steun van nog maar 6% van de Russische bevolking. Geen wonder dus dat de bevolking zijn hoop vestigde op nationalistische krachten. Een aanslag op een flatgebouw in Moskou deed de rest: Putin kwam aan de macht.

De Sovietnostalgie waar de macht van Poetin op gebaseerd is zou niet aanslaan bij de bevolking als de periode die daarna kwam niet zo verschrikkelijk geweest was. Het verhaal dat er een wereldwijd complot is om Rusland klein te houden zou niet geloofwaardig zijn als er niet daadwerkelijk ondernemers geweest waren die Rusland behandeld hebben als een groot braakliggend terrein dat rijp was voor economische kolonisatie en waarvan de oorspronkelijke bewoners met harde hand beschaving bijgebracht moesten worden.

Wij, het Vrije Westen, hebben de Russen in armen van Poetin gedrukt. In de handen van onze economen is het kapitalisme een fundamentalistisch systeem geworden, even vernietigend als het communisme destijd. In onze poging om het beste van de Westerse maatschappij naar Rusland te exporteren hebben we de Russen de les geleerd dat democratie armoede brengt, en dat ze hun hoop het beste op een sterke man kunnen vestigen. Het zijn de Ukrainers die daar nu de dupe van zijn.

Be the first to comment on "Waarom zit Poetin daar ook al weer?"

Leave a comment

Your email address will not be published.


*