Waarom hebben pro-abortus kiezers op Trump gestemd? Die vraag wilde Planned Parenthood – een organisatie die consultatiebureaus voor anticonceptie en abortus runt, graag beantwoord zien. Planned Parenthood is in Amerika een controversiële organisatie: ze krijgen subsidie van de federale overheid en voeren abortussen uit, en hoewel ze dat geld niet voor de abortussen gebruiken, staat het intrekken van de subsidie aan Planned Parenthood al jaren hoog op de Republikeinse prioriteitenlijst.

Waarom hebben dan zelfs mensen die zelf van Planned Parenthood gebuikt gemaakt hebben in godsnaam op Trump gestemd? Om dat antwoord te krijgen, interviewde de organisatie door het hele land Trump-stemmers.

De uitkomst was schokkend: Trump-stemmers wisten zeker dat hij niet aan de beschikbaarheid van abortus zou morrelen, omdat hij immers geen gewone Republikein was. Van wie hadden ze dat gehoord? Van Hilary Clinton natuurlijk! Die heeft immers haar hele campagne opgebouwd rondom de stelling dat Trump een speciaal geval was, een uitzondering die zo ver buiten de normale normen stond en zo ontzettend gevaarlijk was, dat alle redelijke mensen wel samen moesten komen om hem te verslaan. Die strategie was dus een enorme blunder.

Als je er even over na denkt is dit ook wel logisch. De Republikeinse plannen zijn zwaar impopulair. Zo impopulair, dat de partij een paar jaar terug zelf een rapport schreef dat waar in stond dat ze nooit meer een verkiezing zouden winnen als ze hun programma niet zouden aanpassen. Ze moesten – was het plan – hun imago van met bijbels zwaaiende conservatieve Christenen afgooien en zich een diverser imago aangemeten.

Die taak heeft Clinton voor ze uitgevoerd. Door Trump buiten de politieke orde te plaatsen bevrijdde ze hem van de last van een onpopulaire partij. Die fout heeft ze duur moeten bekopen.

Wat betekent dit voor Nederland? In Nederland wordt de rol van Trump ingenomen door Wilders. Wat in Amerika gebeurt, gebeurt bij ons nog veel sterker: het hele politieke establishment spant zich in om Wilders buiten de orde te plaatsen.

Zijn aanhangers vinden dat natuurlijk fantastisch. Dat hij buiten de politieke orde staat maakt hem aantrekkelijk voor ontevredenen van ieder soort. Die projecteren allemaal hun eigen wensen op hem. Als je het z’n aanhangers vraagt, dan zegt een flink deel daarvan dat hij het allemaal niet zo zwaar meent, dat hij tenminste de enige is die anders is, en dat het zo’n vaart wel niet zal lopen. Net zoals Trump is Wilders een ongeschreven blad waar iedereen z’n eigen hopes and dreams op kan projecteren. Wilders blijft aantrekkelijk, omdat hij nooit aangesproken wordt op z’n beleidskeuzes. Hoe vager het is, hoe diverser de groep ontevredenen die hij kan aantrekken. Onze taak moet dus zijn: Wilders’ doen en laten concretiseren.

Dit gaat in tegen het instinct van iedere linkse stukjesschrijver. Wij zouden in onszelf niets liever zien dan de laatste verdedigingslinie van mensenrechten en van minderheden. Maar het punt is: dat weet Wilders ook! Ik denk dat hij bewust af en toe iets roept dat net over het randje is, zodat hij zeker weet dat als het dan over hem gaat, het ook over z’n meest recente controversiële uitspraak gaat en niet – zeg – over z’n vodje van een verkiezingsprogramma. We moeten ons over onze eigen fantasieën heen zetten en doen wat blijkt te werken.

En natuurlijk: er zal altijd een kern van diehard racisten overblijven. Of dat vijf, tien of twintig zetels zijn weet ik niet, maar zeker niet de dertig-plus waar de PVV nu op staat.

Onze strategie in de komende maanden moet dus zijn: maak van Wilders weer een gewone VVD-politicus. Hou op te doen alsof hij van een andere planeet komt, en spreek hem aan op zijn specifieke plannen, hoe giftig die ook zijn. Hoe concreter we het maken, hoe minder groots hij wordt.

Staat u achter dit stuk? Steun mij dan op Patreon. Ik gebruik dat geld om de reikwijdte van de Publieke Tribune groter te maken.