De populisten zullen terugkeren

Een rare illusie heeft zich de afgelopen maanden van de Europese elite meester gemaakt: men gelooft dat men het populisme verslagen heeft. Op het eerste gezicht lijkt dat niet onredelijk: de Britse economie blijft haperen vanwege de dreiging van Brexit, en Trump waggelt van schandaal naar schandaal. Tegelijkertijd zijn in Frankrijk, Nederland en Duitsland de verkiezingen gewonnen door schijnbaar gematigde, pro-Europese partijen.

Het is duidelijk dat men daarom gelooft dat het nationalistisch populisme verslagen is. Je ziet die zelfverzekerdheid ook terug in de manier waarop Europa zich in conflicten opstelt. Zowel in het conflict met Polen als in de Brexit-onderhandelingen stelt de EU zich hard op. De afschrikwekkende voorbeelden in het VK en de VS zijn voldoende geweest om de rest van de westerse wereld weer bij zinnen te brengen.

Ik denk dat het omgekeerde gaat gebeuren. Zoals de zaken er nu voor staan kan het populisme een gigantische comeback verwachten. Daar zijn twee redenen voor.

Allereerst heeft de Europese elite niets geleerd van de crisis. Het neoliberalisme zit nog even sterk in het zadel als in 2008. En voor iedere heersende ideologie geldt dat wanhoop de grootste bondgenoot is. Het geloof dat de dingen niet anders kunnen zijn dan de zijn is de beste manier om mensen in het gareel te houden. There is no alternative. En de populisten zijn de enigen die daar een alternatief voor bieden. Hoe smerig hun voorstellen ook zijn, ze vormen een breuk met het bestaande. Naar mate de race to the bottom die ingebakken zit in de structuur van de EU ons meer en meer verarmt, zullen die alternatieven steeds aantrekkelijker worden.

Een mooi voorbeeld is Frankrijk. De verkiezingswinst van Macron werd genoemd als het definitieve bewijs dat de populisten verslagen waren. Maar met hem blijkt de klok een decennium terug gezet: hij is anti-vakbond, pro-bezuinigingen en heeft autoritaire trekjes. Het is een kwestie van tijd voordat een volgende economische crisis hem van zijn legitimiteit zal beroven.

De tweede reden waarom de populisten zullen terugkeren ligt in de afschrikwekkende voorbeelden van de VS en Brexit. Afschrikking werkt nooit lang. Ellende went helaas snel, en gebrekkig wordt makkelijk het nieuwe normaal.

Het blijkt dat het Verenigd Koninkrijk op allerlei onderwerpen zijn zaakjes niet op orde heeft. Het ergste voorbeeld is atoomenergie: dat is Europees geregeld, dus als het VK de EU verlaat, kan het zijn dat er geen medische isotopen meer beschikbaar zijn voor Britse ziekenhuizen.

Het probleem is dat een disfunctionele overheid rechts alleen maar in de kaart speelt. Links moet niet alleen zijn eigen oplossingen verdedigen, maar ook uitdragen dat de overheid uberhaupt in staat is om problemen op te lossen. Als de gezondheidszorg hapert, dan is dat in het huidige politieke klimaat enkel een excuus om te privatiseren. En zo zal het op alle dossiers gaan. Het relletje afgelopen week over chloorkip, die legaal zou worden nadat vanwege het handelsverdrag dat Trump aan het VK aangeboden heeft, laat zien welke kant de dingen op gaan: minder consumentenbescherming, meer macht voor de rijken en meer ellende voor de gewone man, en dus meer steun voor populisten, wat een puinzooi ze er ook van maken. Links is van leedvermaak nog nooit beter geworden.

Steun mij op Patreon

1 Comment on "De populisten zullen terugkeren"

  1. Waarom noemen jullie extreem rechts toch altijd populisten?

1 Trackbacks & Pingbacks

  1. De populisten zullen terugkeren

Leave a comment

Your email address will not be published.


*